Το «Γεγονός» της Ανί Ερνό είναι ένα συγκλονιστικό βιβλίο. Καμία άλλη φράση νομίζω πως δεν μπορώ να γράψω πριν από αυτή για το συγκεκριμένο πόνημα. Η Ερνό είναι μια συγγραφέας που θαυμάζω πολύ και βαθιά, έχοντας διαβάσει μεγάλο μέρος της εργογραφίας της. Όμως αυτό το βιβλίο έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου, για τον πόνο, τη θλίψη και την οργή που μου προξένησε σχετικά με το νομικό καθεστώς της έκτρωσης, που σε ανησυχητικά πολλά μέρη του πλανήτη είναι ακόμη παράνομη.

Ποιο θέμα διαπραγματεύεται το βιβλίο; Είναι Οκτώβρης του 1963, όταν η Ερνό διαπιστώνει την εγκυμοσύνη της μετά από μιασύντομη ερωτική σχέση με κάποιον νεαρό άντρα. Είναι 23 ετών, φοιτήτρια Φιλολογίας και ζει στο Παρίσι, όπου η έκτρωση είναι παράνομη.  Η πορεία του βιβλίου ακολουθεί την Ερνό στον δρόμο προς την έκτρωση, τόσο στο νοητικό/συναισθηματικό επίπεδο όσο και στο διαδικαστικό. Από τη συνειδητοποίηση της βαθιάς επιθυμίας, και άρα αναγκαιότητα, για τον τερματισμό της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης μέχρι την επίτευξη της, ο δρόμος για εκείνη είναι πολύ μακρύς. Έτσι βλέπουμε την Ερνό να αναζητά τα πρόσωπα που μπορούν να την απαλλάξουν από την εγκυμοσύνη (τους «αγγελοποιούς» όπως αναφέρονται και στο βιβλίο), έχοντας ως αφετηρία την πλήρη άγνοια, το φόβο, τη μοναξιά και τα αδιέξοδα που η παρανομία δημιουργεί, σε προσωπικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο.

Η Ερνό θα καταφέρει να απαλλαγεί από την κύηση τον Ιανουάριο, μέσα από μια διαδικασία τραυματική αλλά και επικίνδυνη. Η περιγραφή της αποβολής και των συνακόλουθων γεγονότων είναι ανατριχιαστική, σε σημεία μάλιστα έως και αποκρουστική. Ωστόσο, αυτή είναι και η δύναμη του βιβλίου της, η ορατότητα, η δημοσιοποίηση του ιδιωτικού πόνου, που αναγκάζεται να μείνει κρυφός επειδή κρίνεται αυθαίρετα «παράνομος», η συμμετοχή του αναγνωστικού κοινού σε αυτή την ενοχική, επικίνδυνη στιγμή της αποβολής, που η πρωταγωνίστρια δεν ξέρει τι να κάνει και κινδυνεύει ακόμη και να πεθάνει. 

Λίγα λόγια για τους χαρακτήρες: Το «Γεγονός» είναι ένα καθαρά αυτοβιογραφικό βιβλίο. Η Ερνό γυρίζει πίσω στη δεκαετία των είκοσι ετών της, για να επεξεργαστεί τη συνθήκη της έκτρωσης της, βίωμα που για χρόνια έμεινε για εκείνη στο μισοσκόταδο. Ο τρόπος που είναι γραμμένο το βιβλίο φανερώνει τον πόνο, τη μοναξιά, το φόβο, τη ντροπή και τη ταπείνωση που η ίδια αναγκάστηκε να ζήσει και μάλιστα στη σιωπή, αφού η έκτρωση ήταν απαγορευμένη τόσο από το νόμο όσο και από τον λόγο. Ωστόσο, η σιγουριά για την επιθυμία να τερματίσει την εγκυμοσύνη την όπλισε με θάρρος να αναζητήσει τον τρόπο και τα πρόσωπα που θα τη βοηθούσαν να το καταφέρει. Αυτό το συναισθηματικό δίπολο απόγνωσης και ενεργοποίησης αντανακλάται και στις παρενθετικές αφηγήσεις που παρεμβάλλονται εντός της κύριας αφήγησης του «γεγονότος», καθώς η Ερνό φαίνεται να παίρνει τον εαυτό της για δεύτερη φορά από το χέρι, προκειμένου να καταφέρει να αφηγηθεί την εμπειρία της χωρίς να δειλιάσει ή να κρυφτεί από αυτή. Έτσι λοιπόν συνομιλεί με τον εαυτό της παρακινώντας τον να βουτήξει στην τότε συνθήκη, αναζητώντας καταγραφές στα ημερολόγια της, γυρνώντας στα μέρη που συνδέονται με την έκτρωση της, σκεπτόμενη τα όνειρα του τότε και τις μουσικές που άκουγε.

Στο βιβλίο όμως δεν παρουσιάζονται μόνο τα δικά της συναισθήματα και δυσκολίες. Η κοινωνική συνθήκη μέσα στην οποία η Ερνό βιώνει αυτή την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη είναι επίσης εξαιρετικά περιοριστική και επιτείνει την όποια δυσκολία. Η Ερνό, ως έξοχη παρατηρήτρια του κοινωνικού γίγνεσθαι σε όλα της τα έργα, περιγράφει αντιδράσεις φίλων, συμφοιτητών/-τριων που σοκάρονται στο άκουσμα της επιθυμίας για έκτρωση και τη θεωρούν «εύκολή», επιζητώντας και οι ίδιοι ένα κομμάτι της. Περιγράφει γιατρούς που διασχίζονται ανάμεσα στην επιθυμία τους να βοηθήσουν και στο φόβο τους για τις νομικές συνέπειες. Η ίδια συνδέει έντονα και την κοινωνική τάξη με το βίωμα αυτό, σκεπτόμενη πως οι γυναίκες της εργατικής τάξης – από την οποία η ίδια προήλθε αλλά κατάφερε να ανέλθει κοινωνικά- είναι αυτές που με κάποιον τρόπο είναι καταδικασμένες να περάσουν από το ίδιο μονοπάτι με εκείνη προκειμένου να απαλλαγούν από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.

Διαβάστε αυτό το βιβλίο εάν: θέλετε να ακούσετε την ειλικρινή εξομολόγηση μιας γυναίκας για το βίωμα της παράνομης έκτρωσης, συνθήκη η οποία είναι όχι μόνο εξαιρετικά περιοριστική αλλά και άκρως επικίνδυνη για εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως. Η Ερνό (ανα)βιώνει την έκτρωση με φόβο, γράφει όμως απαλλαγμένη από αυτόν. Με δικά της λόγια μέσα από το βιβλίο:

«Μπορεί τούτη η αφήγηση να εξοργίσει ή να απωθήσει κάποιους, μπορεί επίσης να χαρακτηριστεί και ως άκομψη. Πιστεύω ότι το κάθε βίωμα, όποιο και αν είναι αυτό, ενέχει το αναφαίρετο δικαίωμα της καταγραφής του. Δεν υπάρχει υποδεέστερη αλήθεια. Επιπλέον, αν δεν αποτολμήσω αυτό το εγχείρημα, θα νιώθω ένοχη ότι αποσιώπησα την πραγματικότητα των γυναικών και αποδέχτηκα έναν κόσμο που τον διέπει η ανδρική κυριαρχία».

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα: Η Annie Ernaux (Ανί Ερνό, 1940) είναι μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες συγγραφείς της Γαλλίας. Έχει λάβει πλήθος διακρίσεων για το πλούσιο πεζογραφικό της έργο που αφορμάται από την προσωπική της εμπειρία, στο οποίο ξεχωριστή θέση έχει η αυτοβιογραφία της με τίτλο Τα χρόνια (2008). Μεταξύ άλλων τιμήθηκε με το βραβείο Μαργκερίτ Γιουρσενάρ για τη συνολική της συνεισφορά στα γράμματα, ενώ ήταν υποψήφια για το Man Booker International το 2019. Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφορούν τα βιβλία της Ο τόπος (2019), Μια γυναίκα (2020), Τα χρόνια (2021) και Το γεγονός (2022). Το 2022 η Σουηδική Ακαδημία της απένειμε το Νόμπελ Λογοτεχνίας (Με πληροφορίες της σελίδας Μεταίχμιο .

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

Συγγραφέας: Ανί Ερνό

Μετάφραση: Ρίτα Κολαϊτη

Εκδόσεις: Μεταίχμιο

Έτος έκδοσης: 2022

Αριθμός σελίδων: 108