Ο «Παράδεισος» της Μιέκο Καβακάμι είναι ένα βιβλίο που δε το διαλέγει κανείς ελαφρά τη καρδία, χρειάζεται να απλώσει το χέρι του συνειδητά επάνω του και να το επιλέξει, καθώς ήδη από το οπισθόφυλλο αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για ένα πολύ σκληρό βιβλίο. Και το περιεχόμενο του δε θα τον/την διαψεύσει. Ένα ατελείωτο κύμα βίας διατρέχει αυτό το βιβλίο, που περιγράφεται ωμά αλλά ταυτόχρονα και χωρίς προσπάθεια να δημιουργήσει εντυπώσεις. Όταν η βία αυτή αφορά παιδιά, τότε η ανάγνωση του βιβλίου χρειάζεται προσπάθεια προκειμένου να ολοκληρωθεί.

Ποιο θέμα διαπραγματεύεται το βιβλίο; Ο «Μάτια» είναι ένα δεκατετράχρονο αγόρι, μαθητής στο Γυμνάσιο του Τόκιο το 1990. Η καθημερινότητα του είναι ένα ατελείωτο κύμα βίας, καθώς μια ομάδα συμμαθητών του του ασκούν bullying, εστιάζοντας στο χαρακτηριστικό του στραβισμού που ο ίδιος έχει από την ηλικία των τριών ετών. Ο παραλυτικός φόβος και η απομόνωση είναι η κυρίαρχη αίσθηση του σχετικά με το τι σημαίνει «σχολείο».

Μια μέρα βρίσκει ένα σύντομο, ανώνυμο σημείωμα που λέει πως οι δυο τους πρέπει να γίνουν φίλοι. Ο φόβος παλεύει με το ανακουφιστικό κάλεσμα για συμπόρευση και, μετά από περισσή αμφιταλάντευση, αποφασίζει να συναντήσει το πρόσωπο που του έγραψε το σημείωμα.

Το πρόσωπο αυτό είναι η Κοτζίμα, μια συμμαθήτρια του η οποία επίσης δέχεται ανελέητο bullying από τις συμμαθήτριες της, με το αιτιολογικό ότι «βρωμάει». Πράγματι η Κοτζίμα έχει μια ατημέλητη εμφάνιση, η οποία σε καμία περίπτωση δεν αποθαρρύνει τον Μάτια από το να συναναστραφεί μαζί της.

Οι δυο τους θα αναπτύξουν μια σχέση εμπιστοσύνης, η οποία θα παραμείνει κρυφή και θα συμβαίνει πάντοτε εκτός σχολικών ωρών ή με τη μορφή ανταλλαγής γραμμάτων. Και ακόμα όταν ένας από τους δυο δέχεται βία παρουσία του άλλου, δε θα αποκαλύπτουν τη γνωριμία και την εγγύτητα τους.

Οι συνομιλίες τους θα αφορούν τόσο τα όσα τους συμβαίνουν και τους προβληματισμούς τους ως προς το γιατί αλλά και τον ίδιο τους τον εαυτό, την ταυτότητα που αγωνίζονται να συνθέσουν κάτω από την συντριπτική επίδραση της βίας.

Όμως, μια συγκυρία θα θέσει σε επισφαλή θέση τη φιλία τους, καθώς η Κοτζίμα θα αναρωτηθεί σχετικά με το μέλλον της σχέσης τους, μιας σχέσης με μεγάλη σημασία και για τους δυο.

Στο βιβλίο εκτός της συσχέτισης των δυο πρωταγωνιστών και των όσων τρομακτικών τους συμβαίνουν, απεικονίζονται και τα οικογενειακά τους περιβάλλοντα και ο τρόπος που οι δυο πρωταγωνιστές δρουν και κινούνται μέσα σε αυτά, απεικονίσεις με μεγάλο ενδιαφέρον.

Λίγα λόγια για τους χαρακτήρες: Ο Μάτια, ένας πρωταγωνιστής που ποτέ δεν μαθαίνουμε το πραγματικό του όνομα, είναι ένα παιδί φοβισμένο και αποσυρμένο, που έχει μάθει να δέχεται τη βία με παθητικότητα. Μέσα του συμβαίνει μια συναισθηματική θύελλα, που δεν έχει πού να την ακουμπήσει ώστε να λάβει βοήθεια και να την κατευνάσει. Η αντοχή του είναι παροιμιώδης. Αν και φαίνεται δειλός, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει αυτή την ακραία βία δείχνει έναν άνθρωπο με τεράστια αποθέματα δύναμης, που στην περίπτωση του λειτουργεί αυτοκαταστροφικά.

Η Κοτζίμα διατηρεί παρόμοια χαρακτηριστικά, ωστόσο μια άλλη δύναμη κινεί το μέσα της. Η ανάγκη της να συνδεθεί με κάποιον την κάνει να αναζητά επίμονα τον Μάτια, όταν εκείνος ακόμη αμφιταλαντεύεται. Αυτή την φλόγα την βλέπει και ο Μάτια, παίρνοντας δύναμη από την οπτική της. Και όταν αυτή η φλόγα θα αρχίσει να εξαφανίζεται ο Μάτια θα ανησυχήσει στα αλήθεια σχετικά με το τι είναι αυτό που συμβαίνει στη φίλη του.

Ενδιαφέρον έχει και η καταγραφή της στάσης των νταήδων του σχολείου, που κατά βάση κακοποιούν τον Μάτια. Ο Νινομίγια, αρχηγός της ομάδας τους, αλλά και ο Μομόζε, που άλλοτε συμμετάσχει και άλλοτε απλώς παρίσταται, είναι πρόσωπα εξαιρετικά αντιπαθή, σε σημείο που αναρωτιέται κανείς το τι μπορεί να ωθήσει τα παιδιά σε τόσο ανάλγητη στάση, τόσο αναίσθητη απέναντι στον πόνο που προξενούν. Στο βιβλίο, θα δοθεί η ευκαιρία να ακουστεί και η πλευρά των νταήδων, και συγκεκριμένα του Μομόζε, ως προς το γιατί προξενούν τόσο κακό με τέτοια αδιαφορία.

Διαβάστε αυτό το βιβλίο εάν: θέλετε ένα βιβλίο που δεν μασά τα λόγια του σχετικά με τα περιστατικά βίας που συμβαίνουν σε παιδιά, σε παιδιά που είναι θύματα (σχολικού) εκφοβισμού. Το βιβλίο δε μιλά μόνο για τις επιδράσεις της βίας στον ψυχισμό των ατόμων που τον δέχονται – επιδράσεις συντριπτικές της προσωπικότητας τους – αλλά θέτει προβληματισμούς σχετικά με τις κοινωνικές δομές που πλαισιώνουν αυτά τα παιδιά. Αξίζει να διαβαστεί, ιδιαιτέρως από γονείς και εκπαιδευτικούς.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα: Η Μιέκο Καβακάμι, γεννημένη το 1976 στην Οσάκα της Ιαπωνίας, έκανε το λογοτεχνικό της ντεμπούτο ως ποιήτρια το 2006. Δημοσίευσε την πρώτη της νουβέλα το 2007. Το μυθιστόρημά της Breasts and Eggs έγινε διεθνές μπεστ σέλερ το 2020 και όλα τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Έχει βραβευθεί με σημαντικά ιαπωνικά βραβεία όπως το Akutagawa, το Tanizaki και το Murasaki Shikibu. Ζει στο Τόκιο. (Με πληροφορίες από την ιστοσελίδα των εκδόσεων Gutenberg)

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

Συγγραφέας: Μιέκο Καβακάμι

Μετάφραση: Κίκα Κραμβουσάνου

Εκδόσεις: Gutenberg

Έτος έκδοσης: 2023

Αριθμός σελίδων: 256