Το βιβλίο της Σάρα Μέσα «Η οικογένεια», είναι από αυτά που η δεύτερη ανάγνωση τα φωτίζει καλύτερα, καθώς η πρώτη ανάγνωση σε συνεπαίρνει. Ένα βιβλίο για τη δύναμη των μη λεχθέντων, μια δύναμη βαρύνουσας σημασίας, που συχνά παραγνωρίζεται. Και μαζί και οι συνέπειες της στη διάπλαση των ανθρώπινων ψυχών.

Ποιο θέμα διαπραγματεύεται το βιβλίο;  Η οικογένεια που παρουσιάζεται στο βιβλίο, απεικονίζεται εν αρχή ως μια οικογένεια ενότητας και καλών τρόπων, μια οικογένεια που δεν έχει μυστικά. Αποτελείται από τον Πατέρα, τη Μητέρα, τα τρία βιολογικά παιδιά τους και το τέταρτο παιδί, που υιοθέτησαν μετά τον θάνατο της αδερφής της Μητέρας. Αυτά τα παιδιά είναι ο Νταμιάν, η Ρόζα, ο Ακιλίνο και η Μαρτίνα.

Το βιβλίο αποτελεί μια περιγραφή της οικογενειακής ζωής τους, μιας ζωής στην οποία τίποτα το εξαιρετικό δε συνέβη.  Και όμως αυτή η καθημερινότητα αποτέλεσε σταθμό στην μετέπειτα ζωή και εξέλιξη των ανθρώπων που συμμετείχαν σε αυτή, καθώς η επιβλητική παρουσία του Πατέρα επηρέασε και καθόρισε τον τρόπο σκέψης και ζωής όλων των υπόλοιπων μελών της οικογένειας.

Η ζωή τους λοιπόν υπήρξε ασφυκτικά λιτή και καθωσπρέπει, υπακούοντας στους κανόνες του Πατέρα, κανόνες άκαμπτοι, τετράγωνοι και αυθαίρετοι, επιβαλλόμενοι  στο όνομα της οικογενειακής και κοινωνικής ευημερίας.

Σε αυτό το βιβλίο περιγράφονται αναλυτικά οι οπτικές και τα συναισθήματα όλων των μελών της οικογένειας, και αυτό κάνει το βιβλίο πολυεστιακό ως προς την αφήγηση. Επιπλέον, η καταγραφή είναι άναρχη ως προς την χρονική σειρά όμως ακολουθεί όλα τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα διαχρονικά. Ενδιαφέρον έχει και η ενηλικιωμένη εκδοχή των παιδιών εν σχέσει με την προσωπική αλλά και οικογενειακή ζωή τους.

Λίγα λόγια για τους χαρακτήρες: Ο Πατέρας (που το όνομα του, επίσης Νταμιάν, αναφέρεται μονάχα στην αφήγηση που αφορά την εποχή πριν την απόκτηση παιδιών) είναι ένας άνθρωπος με αυστηρή φιλοσοφία ζωής, που εμπνέεται και καθορίζεται από τη φιλοσοφία του Γκάντι. Έτσι, παρουσιάζεται ταγμένος στον εθελοντισμό, με καλές προθέσεις και κοινωνικούς προβληματισμούς. Στον αντίποδα ωστόσο, η κοινωνική ζωή της οικογένειας απαιτείται ευπρεπισμένη, με αποτέλεσμα να στερείται συναισθηματικής εγγύτητας και ουσιαστικής σύνδεσης. Στην οικογενειακή ζωή λειτουργεί ως παντεπόπτης και κριτής, με έναν επίσης ευγενή τρόπο.

Η Μητέρα (Λάουρα το όνομα της, το οποίο επίσης αναφέρεται μονάχα στην αφήγηση της προ παιδιών εποχής) είναι μια γυναίκα της οποίας η αμφιβολία για τον σύζυγο και Πατέρα, και συνακόλουθα για την λειτουργία της οικογένειας, αναδύεται σποραδικά στην εξέλιξη του βιβλίου. Μάλιστα και η ίδια θα επιχειρήσει μικρές πράξεις αντίστασης σε όλα τα χρόνια της συμβίωσης, οι οποίες τελικά θα υποταχθούν στα προστάγματα του Πατέρα.

Ο πρωτότοκος Νταμιάν είναι ένα αγόρι που το βάρος του αποτελεί το επίκεντρο της κριτικής που δέχεται από τον Πατέρα, ενώ και οι μετέπειτα επιλογές περνούν από λογοκρισία. Η Ρόζα, είναι ένα κορίτσι που προσπαθεί να στοιχηθεί με τις απαιτήσεις του Πατέρα, όμως θα υποκύψει στις επιθυμίες που αναδύονται, συμβάλλοντας στη συσσώρευση των μυστικών. Ο Ακιλίνο, ένα παιδί που φαίνεται ανεπηρέαστο με αδάμαστο πνεύμα, θα τραβά μπροστά προσπαθώντας να φέρει τις επιθυμίες του στο φως. Και τέλος, η Μαρτίνα, που θα μπει στην οικογένεια σε ηλικία περίπου έντεκα ετών, θα κουβαλά ένα μόνιμο ερωτηματικό, συγκρίνοντας την πρότερη εμπειρία της με την τωρινή.

Διαβάστε αυτό το βιβλίο εάν: θέλετε να δείτε το «ξεδίπλωμα» μιας οικογένειας, στην οποία «δεν υπάρχουν μυστικά», όχι γιατί η επικοινωνία είναι ανοιχτή και διαυγής, αλλά γιατί δεν επιτρέπονται. Στην πραγματικότητα, τα μυστικά και τα ανείπωτα ήταν αυτά που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, τόσο την πορεία της οικογένειας όσο και στην προσωπική πορεία του κάθε μέλους της ξεχωριστά.

Η γνώμη της Λέσχης: Η Λέσχη είχε πολλά να πει για αυτό το βιβλίο! Η συντριπτική πλειοψηφία των μελών εστίασε στο ασφυκτικό συναίσθημα που η ανάγνωση δημιούργησε, καθώς ο τρόπος διαβίωσης αυτής της οικογένειας ήταν ιδιαιτέρως πνιγηρός. Επιπλέον, έμφαση δόθηκε στην “ακινησία , στο πώς δηλαδή κανένα γεγονός δεν συντάραξε την πορεία αυτής της οικογένειας – θετικά ή αρνητικά- και όμως αυτή υπήρξε διαταραγμένη.

Οι ήρωες σε κάποια μέλη φάνηκαν συμπαθείς και στάθηκαν με κατανοητική διάθεση, ενώ άλλα δεν μπόρεσαν να τους συμπαθήσουν ή να τους κατανοήσουν. Δεσπόζουσα στη συζήτηση ήταν η μορφή του Πατέρα και η επίδραση του στη ζωή των άλλων μελών της οικογένειας. Συνακόλουθα, ήρθε στην κουβέντα και η δυνατότητα επιλογής των ανήλικων μελών για αυτενέργεια κατά την ενηλικίωση, αλλά και ο ρόλος της Μητέρας.

Τέλος, συζητήθηκαν ο χώρος και ο χρόνος, ως απροσδιόριστα στοιχεία του κειμένου, γεγονός που προσέδωσε στο βιβλίο μια συνθήκη καθολικότητας, ενώ ως αναπόσπαστο κομμάτι της πολυφωνίας, υπήρξαν και αντίθετες φωνές.

Το μόνο σίγουρο είναι πως το βιβλίο της Σάρα Μέσα γέννησε μια μεγάλη και ζωηρή συζήτηση!

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα: Η Sara Mesa (Σάρα Μέσα) γεννήθηκε στη Μαδρίτη το 1976 και σε μικρή ηλικία μετακόμισε με την οικογένειά της στη Σεβίλλη, όπου και κατοικεί μέχρι σήμερα. Έχει σπουδάσει δημοσιογραφία και ισπανική φιλολογία.

Η ποιητική της συλλογή Este jilguero agenda απέσπασε το Βραβείο Ποίησης Miguel Hernández 2007. Το βιβλίο της Cuatro por Cuatro (2013) ήταν στη βραχεία λίστα για το Βραβείο Μυθιστορήματος Herralde, ενώ το Cicatriz (2015) απέσπασε το Βραβείο El Ojo Crítico. Το Πίσω από τους θάμνους (Ίκαρος, 2019) εξέπληξε τη διεθνή κριτική για τον αξιοθαύμαστο τρόπο προσέγγισης των κοινωνικών προτύπων αλλά και τη ζωντανή του γλώσσα. Το Ένας έρωτας (Ίκαρος, 2020) απέσπασε το Βραβείο Βιβλιοπωλών Ισπανίας 2021, βρέθηκε στη βραχεία λίστα του Βραβείου Strega Europeo 2022 και χαρακτηρίστηκε από τις εφημερίδες El País, La Vanguardia, El Cultural και El Correo ως το σημαντικότερο βιβλίο του 2020. H Οικογένεια (Ίκαρος, 2023) απέσπασε το Βραβείο Cálamo Extraordinario 2022 και μεταφράζεται ήδη σε περισσότερες από επτά γλώσσες. (Με πληροφορίες από την ιστοσελίδα των εκδόσεων Ίκαρος)

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

Συγγραφέας: Σάρα Μέσα

Μετάφραση: Μαρία Παλαιολόγου

Εκδόσεις: Ίκαρος

Έτος έκδοσης: 2023

Αριθμός σελίδων: 264