Όταν οι άνθρωποι βρισκόμαστε σε ένα κομβικό μονοπάτι ζωής, θεωρούμε πως το να τραβήξουμε μπροστά είναι γενναιότητα, είναι πρόοδος και σημάδι λειτουργικότητας. Όμως πόση γενναιότητα χρειάζεται για να γυρίσουμε πίσω και να έρθουμε αντιμέτωποι με τα πονεμένα; Μήπως, τελικά, το να γυρίζουμε πίσω είναι εχέγγυο του να προχωρήσουμε μπροστά; Υπάρχει πραγματικό «μπροστά» χωρίς μια φροντισμένη «πίσω όψη»;

 Αυτά ακριβώς τα ερωτηματικά πραγματεύεται το βιβλίο της Νάντια Τερανόβα «Αντίο Φαντάσματα» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, Μετάφραση Δήμητρα Δότση), ένα βιβλίο που τοποθετείται στην κατηγορία Ανασκόπηση Ζωής, και την διαπραγματεύεται με έναν τρόπο τρομερά ειλικρινή, κοφτερό και λυτρωτικό.

Ποιο θέμα διαπραγματεύεται το βιβλίο; Η Ίντα είναι 36 χρονών, παντρεμένη με τον Πιέτρο, ζει στη Ρώμη και έχει μια πετυχημένη καριέρα στο ραδιόφωνο. Εδώ και πολλά χρόνια λείπει από τη Μεσσίνη, τον τόπο καταγωγής της, θέλοντας να γλιτώσει από αυτό που αποτέλεσε ένα τεράστιο, ανίκητο οικογενειακό τραύμα, την εξαφάνιση του πατέρα της. Ο πατέρας της ήταν ένας άνθρωπος με περίοπτη θέση στην καρδιά των άλλων, καθηγητής στο επάγγελμα, που η κατάθλιψη τον κατέβαλε τόσο, σε σημείο που αποφάσισε να εξαφανιστεί.

Όταν εκείνος εξαφανίστηκε, η Ίντα ήταν μόλις 13. Τώρα, μετά από πρόσκληση της μητέρας της, με αφορμή την ανακαίνιση του σπιτιού τους, καλείται να επιστρέψει για να ξεχωρίσει τα πράγματα που θέλει να κρατήσει και τα πράγματα που χρειάζεται να αποχωριστεί από το οικογενειακό της σπίτι.

Αυτή η επιστροφή θα είναι επιστροφή όχι μονάχα στον χώρο, αλλά και στον χρόνο. Το σπίτι είναι ένα μέρος που βρίθει συναισθημάτων και αναμνήσεων για την ίδια, τόσο για την εποχή πριν όσο και μετά από την εξαφάνιση του πατέρα της. Εκείνος εξακολουθεί να επιστρέφει μέσα από την απουσία του και εκείνη καλείται να διαχειριστεί τον καταιγισμό των σκέψεων και των αισθημάτων που αυτή η απουσία της προκαλεί. Συνάμα, καλείται να συνυπάρξει και με τη μητέρα της, σε μια σχέση που 23 χρόνια αργότερα, εξακολουθεί να κινείται σε τεντωμένο σκοινί.

Η δυσκολία των δυο τους απεικονίζεται μέσα από τις σιωπές αλλά και τις εκκωφαντικές εντάσεις. Δε φαίνεται τίποτα να μπορεί να τις κρατήσει συνδεδεμένες, μιας και τους λείπει η κυριότερη συνεκτική εμπειρία, το πένθος για τον χαμένο σύζυγο και πατέρα. Μετά την εξαφάνιση του, η σιωπή, η ντροπή και ο φόβος κυριάρχησαν στο σπίτι και τη σχέση τους, με αποτέλεσμα η απουσία να μένει μετέωρη ανάμεσα τους.

Στο βιβλίο πρωταγωνιστούν και άλλα πρόσωπα. Είναι ο Νίκο και ο πατέρας του, που θα αναλάβουν την ανακαίνιση του σπιτιού τους. Και είναι και η Σάρα, παιδική φίλη της Ίντα, με την οποία θα προσπαθήσει να επανασυνδεθεί. Μέσα από όλες αυτές τις συσχετίσεις η Ίντα θα κληθεί να διαπραγματευτεί το παρελθόν αλλά και το μέλλον της, με έναν τρόπο πρωτόγνωρο για εκείνη.

Λίγα λόγια για τους χαρακτήρες: Βασική πρωταγωνίστρια του βιβλίου είναι η Ίντα, με την φωνή της οποίας παρακολουθούμε και όλη την αφήγηση. Η Ίντα είναι μια γυναίκα – ένα παιδί- που κουβαλά την βαθιά πληγή της απώλειας, χωρίς να μπορεί να αποσυνδεθεί από εκείνη, καθώς είναι πια κομμάτι της ταυτότητας της. Όμως η επιστροφή της στη Μεσσίνη θα βάλει όλες τις σχέσεις στο μικροσκόπιο, και έτσι θα παρουσιαστεί ως σύζυγος, ως φίλη, ως κόρη της μητέρας και του πατέρα της, αναδεικνύοντας όψεις του εαυτού της σε όλους τους ρόλους και τις ηλικιακές φάσεις. Η Ίντα θα έρθει αντιμέτωπη με την ανάγκη να υπάρξει πια μια ενοποιητική εμπειρία του χθες με το σήμερα, μια ειρήνη με το παρελθόν που θα της χαρίσει μια ευκαιρία για ένα άλλο μέλλον.

Η γνώμη της Λέσχης: Η Λέσχη ALPA Bookstories x Heal in Books αγκάλιασε το βιβλίο της Τερανόβα, μιας και φαίνεται πως ο προβληματισμός του της ταίριαξε. Οι παρατηρήσεις και η συζήτηση των μελών ήταν ζηλευτές! Τα μέλη μίλησαν για πένθος και απώλεια και πώς αυτά επηρεάζονται από την έλλειψη ενός σώματος για να πενθήσεις , για την εμμονή και την επιμονή της πρωταγωνίστριας πάνω στο τραύμα της, για την μετέωρη στάση της ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, για την «γέφυρα» που έλειπε ώστε να συναντηθεί με τη χαρά. Μίλησαν για θλίψη, και πώς αυτή μπορεί να συντηρηθεί από την επιθυμία να παραμείνεις κάπου, αναρωτήθηκαν αν στην πραγματικότητα θέλουμε να ξεφύγουμε από τα φαντάσματα μας και πόσο δύσκολο είναι αυτό. Φυσικά μιλήσαμε και για τους δικούς μας αποχαιρετισμούς και τα δικά μας φαντάσματα, αλλά αυτό είναι μια…άλλη ιστορία!

Διαβάστε αυτό το βιβλίο εάν: θέλετε να διαβάσετε μια ρεαλιστική ιστορία για την επαναδιαπραγμάτευση του τραύματος. Αυτό το βιβλίο κάνει βουτιά στον βαθύ ψυχικό πόνο του παρελθόντος, που αναπόφευκτα αναβιώνεται, όμως καταφέρνει να μετουσιωθεί και να ενσωματωθεί στον παρόν. Είναι η ιστορία ενός τραύματος που είναι υπό διαπραγμάτευση, όμως φαίνεται πως έχει φτάσει πια η ώρα του να λυθεί.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα: Η Nadia Terranova (Νάντια Τερανόβα, Μεσίνα, 1978) ζει στη Ρώμη. Το πρώτο της μυθιστόρημα Gli anni al contrario (2015) τιμήθηκε μεταξύ άλλων με το Βραβείο Bagutta πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, το Βραβείο Brancati και το The Bridge Book Award. Με το δεύτερο μυθιστόρημά της Αντίο, φαντάσματα, που αναμένεται να κυκλοφορήσει σε 16 γλώσσες, έφτασε στη βραχεία λίστα του Βραβείου Strega, της υψηλότερης λογοτεχνικής διάκρισης της Ιταλίας, και κέρδισε τα βραβεία Martoglio, Subiaco, Alassio Centolibri και Mario La Cava 2019. Έχει γράψει επίσης βιβλία για παιδιά, ενώ συνεργάζεται ως αρθρογράφος με τις εφημερίδες La Repubblica, Il Foglio και La Stampa. (Με πληροφορίες από την ιστοσελίδα των εκδόσεων Μεταίχμιο)

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

Συγγραφέας: Νάντια Τερανόβα

Μετάφραση: Δήμητρα Δότση

Εκδόσεις: Μεταίχμιο

Έτος έκδοσης: 2021

Αριθμός σελίδων: 272